Narcisme begrijpen: 5 kenmerken van een narcist

Je hebt het gevoel dat je jezelf steeds meer verliest in je relatie. Je twijfelt aan jezelf, je past je voortdurend aan en je zelfvertrouwen lijkt verdwenen. Je vraagt je regelmatig af of jij de oorzaak bent van de spanningen. Herkenbaar? Dan kan het zijn dat je samenleeft met iemand die narcistische trekken vertoont.

In deze blog ontdek je wat een narcist is , wat de impact kan zijn op je eigenwaarde en hoe je beter voor jezelf kunt zorgen als je leeft met een dominante of manipulerende partner.

Wat is een narcist?

Wist je dat de term 'narcist' verwant is aan een de narcis-bloem ? De term narcist komt van het Oudgriekse personage Narcissus (of Narkissos). Hij was een beeldschone jongeman die iedereen betoverde met zijn uiterlijk, maar niemand liefhad behalve zichzelf. Volgens de mythe werd hij op een dag gestraft door de goden: hij werd verliefd op zijn eigen spiegelbeeld in het water. Hij kon zichzelf niet loslaten , bleef ernaar kijken en stierf uiteindelijk van verdriet of uitputting. Op de plek waar hij stierf, zou toen een narcis-bloem gegroeid zijn. 

Nu wordt de term narcisme gebruikt door psychologen om zelfverheerlijking, gebrek aan empathie en behoefte aan bewondering te beschrijven. Een narcist in je omgeving hoeft niet altijd direct zichtbaar te zijn. In het openbaar zijn ze vaak charmant, geestig en zelfverzekerd. Maar achter gesloten deuren verandert de sfeer . Je voelt je klein, onzeker en vaak zelfs schuldig - zonder precies te weten waarom.

Kenmerken van iemand met narcistische trekken

Wanneer iemand vooral gefocust is op zichzelf, kan het lastig zijn om tot verbinding te komen. Je voelt je misschien niet serieus genomen. Er is weinig ruimte voor jou ; je gevoelens en grenzen. 

Hieronder enkele signalen die vaak voorkomen bij mensen met narcistische eigenschappen:

• Ze zoeken voortdurend bevestiging en aandacht
• Ze hebben moeite met luisteren of rekening houden met anderen
• Ze tonen weinig inlevingsvermogen als je verdrietig of boos bent
• Ze reageren heftig en defensief bij kritiek
• Ze vergroten hun prestaties of verhalen om indruk te maken

Herken je meerdere van deze signalen in je relatie met een partner, moeder of vriend(in)? Dan is het begrijpelijk dat je je verwarmd of onzeker voelt. Zeker als het al langere tijd zo verloopt.

Gaslighting betekenis en voorbeelden

Een veelvoorkomende vorm van manipulatie in dit soort relaties is gaslighting. Maar wat is gaslighting precies? Gaslighting betekent dat iemand je op subtiele wijze laat twijfelen aan je eigen waarneming, gevoelens of herinneringen. Bijvoorbeeld:

• Je zegt dat iets je verdrietig maakt, en je krijgt als reactie: “Je overdrijft.”
• Je herinnert je duidelijk iets dat gezegd is, maar de ander ontkent het volledig: “Dat heb ik nooit gezegd.”
• Je voelt je verdrietig of onrustig, maar je partner lacht het weg: “Je bent altijd zo gevoelig.”

Dit soort opmerkingen kunnen ervoor zorgen dat je gaat twijfelen aan je intuïtie. Je past je aan, zegt steeds vaker sorry, en raakt het contact met jezelf kwijt.

Narcistische vader of partner

Soms voel je je verantwoordelijk voor alles in de relatie. Je past je aan, probeert de sfeer goed te houden , doet je best om de ander niet te kwetsen. En toch… voelt het nooit écht goed genoeg . Misschien krijg je zelden erkenning, of word je gekleineerd op momenten dat je net kwetsbaar bent.

Of het nu gaat om een ouder, partner of ander familielid met narcistische trekken – het kan verwarrend en vermoeiend zijn om steeds op je tenen te lopen. Je merkt dat je eigen behoeften steeds verder naar de achtergrond verdwijnen. En misschien durf je daar niet over te praten, uit angst voor afwijzing of ruzie.

Deze dynamiek kan jarenlang stilletjes doorgaan. Tot je lichaam of je gevoel een seintje geeft: "Zo wil ik het niet meer." En dan begint er iets te verschuiven. Een klein besef dat jouw grenzen er ook toe doen. Dat jij óók ruimte verdient, liefde, rust.

5 tips om jezelf terug te vinden

#1 Herken het patroon

Je hoeft geen officiële diagnose te stellen. Het is genoeg om te herkennen dat de relatie niet in balans is en dat jij hieronder lijdt. Bewustwording is de eerste stap.

#2 Leer wat gaslighting is

Als je weet wat gaslighting betekent en je de voorbeelden leert herkennen, kun je jezelf beter beschermen. Houd een dagboek bij of praat met iemand die je vertrouwt.

#3 Verleg de focus naar jezelf

In plaats van je voortdurend af te vragen wat de ander denkt of voelt, mag je jezelf afvragen: Wat wil ík eigenlijk? Wat voelt goed voor mij?

#4 Stel kleine, maar vooral duidelijke grenzen

Grenzen hoeven niet groots of confronterend te zijn. Ze kunnen beginnen met een zin als: “Ik voel me hier niet goed bij.” of “Ik wil daar later even op terugkomen.”

#5 Zoek zachte ondersteuning

Je hoeft het zeker niet alleen te doen. Steun zoeken bij vrienden, een coach of therapeut kan helpen om sterker in je schoenen te staan. Want de eerste stap zetten is altijd moeilijk . 

Bachbloesems wordt gebruikt als zachte ondersteuning voor wie zich leeg of uit balans voelt. Je hoofd is vol, je lichaam moe en je gedachten blijven doorgaan. Bach bloesem mix is er voor iedereen die:

• Zich leeggezogen voelt in een relatie
• Moeite heeft met grenzen aangeven
• Opnieuw contact wil maken met zichzelf

Naast Bach bloesems kan rust ook veel doen. Dit kun je doen met een tas kalmerende kruidenthee, of verspreid de heerlijke en ontspannende geur van lavendel eenvoudig met de etherische olie van Sjankara.

Of je nu nog in de relatie zit of net voorzichtig afstand hebt genomen; het is oké om jezelf voorop te zetten. Je hoeft niet alles te begrijpen om te voelen dat het anders mag. Net als in de Griekse mythe van Narcissus, die zo opging in zichzelf dat hij de ander niet meer zag, kunnen sommige relaties je doen vergeten wie jij bent. Maar stap voor stap mag jij weer ruimte innemen ; op jouw manier,  jouw tempo.